W latach 50-tych poza Szkolnymi Klubami Sportowymi piłka ręczna nie rozwijała się szerzej w woj. zielonogórskim. Wyjątek stanowiła jedynie sekcja "Stali" Zielona Góra, która działała krótko, a w 1955 roku ubiegała się w o awans do I ligi. Mecze w Szczecinie nie przyniosły sukcesu i zespół, którego trzon tworzyli wówczas Tadeusz Gzik, Włodzimierz Janasik, Ryszard Kardosz, Erazm Kiciński, Cyryl Majerowicz, Zenon Matysik, Stanisław Oleszkiewicz, Maciej Pawłowski, Bolesław Przybyła, Kazimierz Sodoma, Bolesław Turłowicz oraz Jerzy Wysocki - rozpadł się.

W ramach Święta Kultury Fizycznej Ziemi Lubuskiej w 1959 roku odbyły się tylko mecze drużyn szkolnych. Korzystne zmiany w rozwoju piłki ręcznej zaszły w końcu lat 50-tych. Popularyzacji tej dyscypliny coraz więcej miejsca poświęcały władze oświatowe, ZO SZS oraz Gazeta Zielonogórska, która w latach 1958-1960 zorganizowała w Zielonej Górze otwarte turnieje dla szkół podstawowych.

W następstwie takiej sytuacji w 1959 roku z inicjatywy trenera i działacza Stefana Szulca powstała sekcja MKS Gorzów Wielkopolski, która później wykazywała dużą aktywność. W tym czasie rozwinęły działalność inne drużyny juniorów m.in. "Astra" Nowa Sól, "Czarni" Żagań czy "Zew" Świebodzin. W 1961 roku założono sekcję w klubach "Chrobry" Głogów oraz "Warta" Gorzów Wielkopolski. Rok później powstała również sekcja piłki ręcznej "Sokół" Gorzów Wielkopolski. W większości były to zespoły męskie. Pierwsza sekcja wyczynowa seniorek powstała w 1965 - KKS "Warta" Gorzów Wielkopolski.

Systematyczny, choć powolny wzrost sekcji piłki ręcznej w I połowie lat 60-tych uaktywnił lubuskie środowisko działaczy tej dyscypliny. Liczba działających sekcji wzrosła z 7 (1964 r.) do 14 (1975 r.).

Wyrazem tego stało się założenie Okręgowego Związku Piłki Ręcznej w Zielonej Górze w 1963 roku. W latach 1964-1970 siedziba związku przejściowo mieściła się w Gorzowie Wielkopolskim. Pierwszym prezesem OZPR został główny orędownik założenia związku - Stefan Szulc. Następnie funkcję tą pełnili:  

• Wincenty Matuszak (1965 - 1970)
• Bronisław Łuczak (1970 - 1973)  
• Franciszek Urban (1973 - 1975)

Celem działalności OZPR było podniesienie poziomu najlepszych zespołów regionu, by mogły skutecznie rywalizować w rozgrywkach ogólnopolskich. Wcześniej zadbano o właściwy rozwój tej dyscypliny w szkołach, stanowiących naturalne zaplecze dla najlepszych drużyn.

Skromny system rozgrywek wojewódzkich, obejmujący dotąd: okazjonalne mecze towarzyskie, spartakiady powiatowe (zrzeszeniowe i okręgowe) poszerzono w 1964 roku o ligę okręgową (6 drużyn) i klasę A grupującą słabsze zespoły. RW LZS zorganizowała nieco wcześniej (1962) rozgrywki powiatowe z udziałem 59 drużyn wiejskich. Sprawozdania RW LZS informowały o istnieniu aż 145 sekcji piłki ręcznej (w latach 1963-1966), co należy przyjąć z dużym zastrzeżniem. Wg stanu z dnia 1 stycznia 1966 w okręgu zielonogórskim było 2 trenerów, co w odniesieniu do poczatków należy uznać za znaczący postęp.

Najwyższy poziom spośród zespołów męskich reprezentował "Chrobry" Głogów (trener Ryszard Matuszak) ubiegający się w latach 1964-1967 o awans do II ligi. W latach 1968 - 1975 "Chrobry" występował w II lidze, w 1973 zajął III miejsce. Do 1989 roku szkoleniowcami zespołu seniorów Chrobrego byli: Jerzy Piątek, Jan Kosiek, ponownie Ryszard Matuszak, Bronisław Witold Maly oraz Leon Nosila. W rozgrywkach II ligi uczestniczyły w latach 1969-1975 zawodniczki "Warty" Gorzów Wielkopolski (trener Stefan Szulc). Wymienione kluby w latach 1965 - 1975 zdecydowanie przewyższały pozostał lubuskie drużyny. Jednym z ważniejszych wydarzeń w młodzieżowej piłce ręcznej był awans zespołu województwa zielonogórskiego do finałów Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży, która odbywała się w 1973 r. w Tarnowie.

od lewej: Jarkowski Krzysztof (Lech Sulechów), Maciejewski (Nowa Sól), Maziarz Lucjan (Chrobry Głogów), Wojciechowski Marek (Chrobry Głogów), Tchórzewski Sławek (Świebodzin), Mirek Łuszczak (Świebodzin), Piniuta Wiktor (Lech Sulechów), Ratajczak Grzegorz (Chrobry Głogów), Pasiuk Roman (Nowa Sól), Szadkowski Bogdan (Stal Gorzów Wielkopolski), Kamineniarz Józef (Chrobry Głogów), Pękalski Piotr (Stal Gorzów Wielkopolski)

brak na zdjęciu: Leszek Chorążykiewicz (Chrobry Głogów) i Aleksander Ryński (Stal Gorzów Wielkopolski).

Trzon drużyny reprezentacji województwa stanowili: Marek Wojciechowski (Chrobry), Józef Kamieniarz (Chrobry), Lucjan Maziarz (Chrobry), Grzegorz Ratajczak (Chrobry), Bogusław Szadkowski (Warta), Piotr Pękalski (Warta), Aleksander Ryński (Warta), Wiktor Piniuta (Lech Sulechów), Roman Pasiuk (Nowa Sól) i zawodnicy ze Świebodzina. Wymienieni szczypiorniści z powodzeniem w późniejszych latach występowali na parkietach I i II ligi. Trenerem woj. był Ryszard Matuszak (Chrobry) zaś jego asystentem Bronisław Witold Maly (Chrobry). Za jeden z największych sukcesów w omówionym okresie należy uznać zajęcie IV miejsca szczypiornistów gorzowskiej "Warty" w MP Juniorów w 1966 roku (trener Jerzy Piątek). Seniorzy tego klubu plasowali się na czołowych miejscach w MP Federacji "Kolejarz" (w latach 1968 i 1973 zajęli II miejsce). Najlepsi zawodnicy "Warty" - Ryszard Koper, Mirosław Pawlukiewicz i Ryszard Straszyński uczestniczyli w ME Kolejarzy w Duisburgu w 1970 roku.

Najlepsi zawodnicy młodego pokolenia od 1966 roku byli powoływani do kadry narodowej juniorów. Zaszczytu tego dostąpili: Małgorzata Chmielewska, Janina Jałowiecka, Bogusław Szadkowski, Bolesław Wrembel oraz Józef Kaminiarz (późniejszy trener Chrobrego), Lucjan Stolarek (późniejszy fizykoterapełta kadr Polski juniorów i seniorek, Mariusz Kędziora, Zenon Łakomy (późniejszy trener kadry seniorów i seniorek).
Wsród seniorów wyróżniali się Henryk Kaczmarek, Mundek Majkowski oraz Michał Kaniowski (póżniejszy trener kadry narodowej seniorów) oraz Ryszard Straszyński.

Sport Szkolny

Tradycyjnie wysoki poziom reprezentowali przedstawiciele niezwykle popularnych wśród młodzieży gier zespołowych. Najlepsze zespoły wyłonione z eliminacji o zasięgu wojewódzkim lub makroregionalnym uczestniczyły w finałach centralnych. Na szczególne uznanie zasłużyli piłkarze ręczni TS "ZEW" Świebodzin od lat największego ośrodka tej dyscypliny, których dewizą jest: "Zapał", "Entuzjazm", "Wynik". Początek sekcji piłki ręcznej to lata 60-te. W szkołach podstawowych zaczęto prowadzić sekcje piłki ręcznej. Zajęcia te prowadzili trenerzy Andrzej Wach oraz Henryk Rzechówka, który obchodził w 2012 r. 50 lecie pracy trenerskiej, a w Technikum Mechanicznym Lucjan Maciecki. Znakomitą pracę trenerską wykonywał Eugeniusz Horodyski następnie dołączyli Józef Mikołajczak, Tadeusz Drabek. W 1977 roku TS "ZEW"zwyciężyło w finałach Mistrzostw Polski Juniorów, które odbyły się w Świebodzinie na boisku tartanowym. W meczu finałowym zwyciężyli WKS "Śląsk Wrocław.

Skład drużyny: Robert Magdziak, Henryk Sulowski, Piotr Fiedukiewicz, Leszek Zarzycki, Andrzej Jagodziński, Ryszard Pawlak, Waldemar Gonsiorek, Paweł Zieliński, Mieczysław Turzyński, Józef Myśliwiec, Ryszard Graczyk, Krzysztof Pawłowski. W następnym roku nieznacznie przegrali w finale tej imprezy.

Wyniki Okręgu w Igrzyskach Szklnych, Spartakiadach oraz Mistrzostwach Szkolnego Związku Sportowego.

I Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Zielona Gora - 1963 r.
młodziczki - II miejsce - LO Żagań
juniorki - III miejsce - MKS "Znicz" Gorzów Wielkopolski
młodzicy - II miejsce - LO Żagań
juniorzy - IX- XII - MKS "Znicz" Gorzów Wielkopolski

II Oólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Olsztyn - 1965 r.
dziewczęta SP - XIII - XVI miejsce - SP Rzeczyca
chłopcy SP - XIII - XVI miejsce - SP-2 Sulechów
młodziczki - XIII - XVI miejsce - LO Sulechów
juniorki - XIII - XVI miejsce - MKS "Spartak" Żagań
młodzicy - III miejsce - TEk. Gorzów Wielkopolski
juniorzy - IX- XII miejsce - MKS "Spartak" Żagań

III Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Lublin 1967 r.
dziewczęta SP - III miejsce - SP Dąbrowa Leśna
chłopcy SP - IX - XII miejsce - SP Świebodzin
młodziczki - IX - XII miejsce - LO Sulechów
juniorki - IX - XII miejsce - LO Nowa Sól
młodzicy - V - VII miejsce - LP Gorzów Wielkopolski
juniorzy - III miejsce - TEk. Gorzów Wielkopolski

IV Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Warszawa 1969 r.
dziewczęta SP XIII - XVI miejsce - SP Żukowice
chłopcy SP IX - XII miejsce - SP-2 Sulechów
juniorki XVII - XIX miejsce - LO Nowa Sól
juniorzy III miejsce - Lic. Ek Gorzów Wielkopolski

V Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Szczecin 1970 r.
dziewczęta III miejsce - Dąbrowa Leśna
chłopcy IX - XII miejsce - SP-2 Świebodzin

VI Ogolnopolskie Igrzyska Letnie Młodziezy Szkolnej - Łódż 1972 r.
brak danych

VII Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Warszawa 1974 r.
dziewczęta SP IX - XII miejsce - brak danych
chłopcy VII - IX miejsce - brak danych
Szkoły Wyższe
dziewczęta V - VIII miejsce - brak danych
chłopcy IX - XII miejsce - brak danych

IX Ogólnopolskie Igrzyska Letnie Młodzieży Szkolnej - Płock 1977 r.
piłkarze ręczni SP-2 Świebodzin - VII miejsc
 
X Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Szkolnej - Radom 1978 r.
 
SP-2 Świebodzin - IV miejsce
SP-3 Krosno Odrzańskie - VIII miejsce
 
Reprezentanci Polski z pionu szkolnego
E. Włodarczyk, H.Hryniewiecka, E.Mikulewicz, L.Zarzycki, M.Podrygała, A.Trojanowski.

Osiągnięcia Sportu Szkolnego w latach 1982 - 1988

1982
IX miejsce - MKS "ZRYW" Zielona Góra w finałach Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży (chłopcy)
IV miejsce - MKS "ZRYW "Zielona Góra w 1/2 finałów Mistrzostw Polski SZS
 
1985 
IX miejsce - MKS "ZRYW" Zielona Góra na XIII Ogólnopolskiej Spartakiadzie Młodzieży (chłopcy)
 
1986
IV miejsce - MKS "ZRYW" Zielona Góra w Mistrzostwach Polski SZS (chłopcy)
VI miejsce - MKS "ZRYW" Zielona Góra na Ogólnopolskiej Spartakiadzie Młodzieży (chłopcy)
 
1987
III miejsce - MKS "ZRYW "Zielona Góra w MP SZS (chłopcy)

Wyróznienia i Odznaczenia Sportu Szkolnego Województwa Zielonogórskiego w latach 1984-1988

Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej 1987r. - Wach Andrzej - Świebodzin (brązowa)
 
Medal Pamiątkowy Wydany Przez ZOM SZS z Okazji 35. lecia Województwa Zielonogórskiego
 
Cytrowski Lech - Żary
Dębski Kazimierz - Łagów Lubuski
Grzegorczyn Józef - Zielona Góra
Klinowski Ryszard - Zielona Góra
Leśniak Władysław - Zielona Góra
Maciecki Lucjan - Świebodzin
Maly Bronisław - Nowa Sól
Matyja Stanisław - Nowa Sól
Mikołajczyk Józef - Sulechów
Mikulewicz Tadeusz - Zielona Góra
Murawiński Edward - Nowa Sól
Płóciennik Tadeusz - Żary
Rzechówka Henryk - Świebodzin
Szarek Zbigniew - Świebodzin
Wach Andrzej - Świebodzin
Warguła Wojciech - Żary
 

Władysław Zieleśkiewicz na stronach swojej książki "90 lat polskiej piłki ręcznej " przedstawia : Wykaz przyznanych Odznaczeń przez ZPRP:

1. Odznaki Diamentowe
 
Więckowski Jerzy - Nowa Sól (odznaka nr. 119 z  1989 r.)
Szarek Zbigniew - Świebodzin (odznaka nr. 118 z  1989 r.)
Grzegorczyn Józef - Zielona Góra (odznaka nr. 277 z  1995 r.)
Leśniak Władysław - Zielona Góra (odznaka nr. 278 z  1995 r.)
Maly Bronisław Witold - Nowa Sól  (odznaka nr. 295 z  1995 r.)
Moskwa Henryk - Żary (odznaka nr.  400 z  2000 r.)
Murawiński Edward - Nowa Sól (odznaka nr. 446 z  2004 r.)
Berenc Lech (2009)
Płóciennik Tadeusz (2013)
Mikulewicz Tadeusz (2013)
 
Trenerzy męskiej reprezentacji Polski wywodzący się z woj.zielonogórskiego:
 
 Łakomy Zenon - Głogów (1986 - 1990)
 Kaniowski Michał - Gorzów Wielkopolski (1990 - 1992)
 
Biografie zawodniczek i zawodników wychowanych w okręgu zielonogórskim

Sadowy Leszek
ur. 05.01.1962 Nowa Sól;
pozycja - rozgrywający;
kluby: Budowlani Nowa Sól; AZS Zielona Góra; Stal Gorzów Wielkopolski; Pogoń Zabrze (1986-1990); Austria-VolksBank Koeflach (1990-1992); uczestnik MŚ gr. A w Szwajcarii;
34-krotny reprezentant kraju (1984-1987); zdobywca 32 bramek;
2-krotny mistrz Polski (1989-1990) i wicemistrz kraju (1988); zdobywca Pucharu Polski (1988); najlepszy snajper polskiej ligi w sezonie 1989/1990;
zawodnik występujący na pozycji prawego rozgrywającego, imponujący dużą skocznością, techniką i dynamiką gry, wielki talent, jego sportowy rozwój ograniczyły kontuzje, niezbyt często powoływany do drużyny narodowej. 

Jurasik Mariusz

ur. 04.05.1976 Żagań;
pozycja - skrzydłowy, rozgrywający;
wzrost i waga: 192 cm, 92 kg;
kluby: WKS Sobieski Żagań (do 1996), Iskra Kielce (1996-2001), Wisła Płock (2001-2003), Niemcy Kronau/Ostringen (2003-2007), Rhein-Necker Loewen (2007-2008);
olimpijczyk z Pekinu 2008, 2-krotny uczestnik MŚ, srebny medalista z Niemiec (2007), najlepszy prawoskrzydłowy tego turnieju;
3-krotny uczestnik ME ponad 160 krotny reprezentant kraju (1997-2008), 592 bramki w reprezentacji Polski;
mistrz Polski (1998,1999,2002); wicemistrz kraju (2001,2003); najlepszy snajper polskiej ligi (2001-258 goli);
leworęczny zawodnik grający na pozycji prawoskrzydłowego, doskonale wyszkolony technicznie, pewny egzekutor, podpora drużyny narodowej; odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi;
pseudonim sportowy "Józek".

Opracował Prezez Lubuskiego ZPR Bronisław Maly